Onderhoud van het voetpad: ben ik verplicht om de stoep voor mijn deur sneeuwvrij te maken?

In de winter is het wijs even stil te staan bij de vraag wie voor het onderhoud van de stoep voor jouw deur moet instaan. Denk maar aan het verwijderen van bladeren of het ruimen van sneeuw.

Voetpaden maken over het algemeen deel uit van het openbare wegennet (gemeentelijk of regionaal). Alleen als kan worden aangetoond dat het voetpad op privéterrein is aangelegd, maakt deze deel uit van privéeigendom (eerder zeldzaam).

Algemeen staan de gemeenten in voor het onderhoud en beheer van de voetpaden van de gemeentelijke wegen en de gewesten voor de gewestwegen.

De gemeenten moeten (volgens artikel 135 van de nieuwe gemeentewet) daarnaast ook de openbare orde handhaven, met inbegrip van de openbare veiligheid, zelfs wanneer de voetpaden toebehoren aan een gewestelijk wegennet of aan een privépersoon. Kortom, de gemeenten zijn verplicht de veiligheid te waarborgen op alle wegen die hun grondgebied doorkruisen. Zij moeten de gepaste maatregelen nemen om gevaar te voorkomen en zo de veiligheid van de bevolking te verzekeren.

Dit gezegd zijnde, is het belangrijk om te weten dat gemeenten vaak specifieke reglementen vastleggen die de eigenaars van een woning verantwoordelijk stellen voor het onderhoud van het aangrenzende trottoir (d.w.z. het voetpad, de berm én de goot die naar het huis loopt). Dit politiereglement is gebaseerd op de artikelen 119, 119 bis en 135§2 van de nieuwe gemeentewet, waarbij administratieve sancties kunnen volgen bij het niet naleven ervan.

Het doel van deze regelgeving is voornamelijk om de verantwoordelijkheid voor het routine-onderhoud van de voetpaden (verwijdering van opgehoopte sneeuw, verwijdering van planten, etc.) over te dragen aan de betrokken omwonenden.

In de praktijk betekent dit dat een buurtbewoner a.d.h.v. gemeentelijke voorschriften aansprakelijk kan worden gesteld omdat hij/zij zijn/haar plicht om het voetpad te onderhouden niet vervuld heeft.

In verband met sneeuw- of ijsvorming is het zeker niet ongewoon om specifieke bepalingen te vinden in gemeentelijke reglementen. Denk maar aan het ruimen van opgehoopte sneeuw op de stoep of berm, het verbod om bij vriesweer wegen en voetpaden te kuisen of er water over te gieten, of het strooien van zout of zand wanneer het voetpad, ondanks deze maatregelen, glad blijft.

Wees dus extra aandachtig voor de staat van je trottoir bij vorst of sneeuw om wettelijke aansprakelijkheid te vermijden. Afgezien daarvan, is de buurtbewoner aan wie de verantwoordelijkheid voor het onderhoud werd overgedragen alleen gebonden aan een inspanningsverplichting, niet aan een resultaatsverbintenis. Dit wil zeggen dat de buurtbewoner de onderhoudsplicht moet uitvoeren, maar niet moet kunnen garanderen dat er geen valpartijen zullen plaatsvinden.

Het is evident dat noch de eigenaar van het aangrenzende huis, noch de gemeente permanent de absolute veiligheid van de voetpaden kan garanderen en dat ieder van ons in de eerste plaats garant staat voor zijn of haar veiligheid.

Maar voorkomen is beter dan genezen, dus is het verstandig om in de regelgeving van jouw gemeente na te gaan wat er in dit kader is voorzien, en deze na te leven. Zo voorkom je dat er problemen ontstaan wanneer een voorbijganger op de stoep voor jouw woning ten val komt.

Een voorbeeld uit de praktijk

Terwijl onze verzekerde Jeanine D. op skivakantie is, begint het ook in België te sneeuwen. Omdat ze niet thuis is, kan ze onmogelijk de sneeuw van haar voetpad vegen. Stilaan begint een dikke laag sneeuw aan te vriezen. Een voorbijganger glijdt uit, valt en breekt een been.

Onze verzekerde wordt voor de rechtbank gedaagd voor het toebrengen van onvrijwillige slagen en verwondingen en omdat ze het gemeentelijk reglement (dat bepaalt dat de voetpaden onderhouden moeten worden) niet respecteerde. Ze riskeert 8 dagen tot 6 maanden gevangenisstraf.

De vrij gekozen advocaat van onze verzekerde voert een uitstekend pleidooi en wijst erop dat zijn cliënte haar voetpad onmogelijk kon vegen tijdens haar afwezigheid. Onze verzekerde werd slechts veroordeeld tot de minimumboete van 1 EUR en een bedrag van 25,50 EUR x 6 = 153,00 EUR voor het Fonds voor financiële hulp aan slachtoffers.

Voor de verdediging van mevrouw D. betaalde DAS:

Interne behandelingskosten 150, 00 EUR

Kosten en ereloon advocaat 2 135,75 EUR

Gerechtskosten 128,13 EUR

Totaal 2 413,88 EUR

Dit is maar één voorbeeld van de vele dossiers verdediging in strafzaken waarin DAS dagelijks voor haar verzekerden tussenkomt.

Goed om te weten

DAS biedt de "Service Box" aan, een waarborg die de mogelijkheid biedt om gebruik te maken van preventieve juridische bijstand of juridisch advies. Zo kunnen we bijvoorbeeld nagaan wat de lokale regelgeving die op u van toepassing is precies zegt in verband met het onderhoud van voetpaden.

Catherine LossonDAS Legal Advisor

Dit artikel is een commercieel document dat informatie bevat over een concreet dossier van de Belgische onderneming D.A.S. Om privacy redenen zijn de tijdslijn en de persoonlijke gegevens van de betrokkenen gewijzigd. U kunt een offerte van onze verzekeringspolissen verkrijgen bij uw bemiddelaar. Voor de exacte bepalingen en alle bijkomende informatie, de uitsluitingen en beperkingen verwijzen wij u naar de algemene en speciale voorwaarden en de IPID-fiche die u kosteloos kunt raadplegen op https://benefisc.das.be of bij uw bemiddelaar. Elke niet-professionele cliënt dient deze documenten door te nemen voor de aankoop/ondertekening van dit product. Een polis rechtsbijstand heeft een looptijd van 1 jaar. Binnen de 14 dagen kunt u uw beslissing zonder kosten ongedaan maken via een aangetekende brief aan D.A.S. Het Belgisch recht en de Belgische rechtbanken zijn van toepassing op de verzekeringsovereenkomst. Voor klachten contacteer eerst de Interne klachtendienst: meldpunt@das.be; Adres Ombudsdienst van de Verzekeringen: De Meeûsplantsoen 35, 1000 Brussel, www.ombudsman-insurance.be. Toezichthoudende instanties: De Nationale Bank van België, de Berlaimontlaan 14, 1000 Brussel, www.bnb.be en De Autoriteit voor Financiële Diensten en Markten (FSMA), Congresstraat 12-14, 1000 Brussel, www.fsma.be.